Rugpijn en slecht slapen
Rugpijn is een van de meest voorkomende klachten die mensen bij hun artsen melden. Ongeveer 80 procent van de volwassenen meldt op een bepaald moment in hun leven last te hebben van lage rugpijn.
We zijn niet machteloos tegen die rugpijn. Een matras tegen rugpijn zal niet het wondermiddel zijn dat je rugpijn oplost, maar is wel een belangrijke schakel en kan al veel verlichting met zich meebrengen. Lees het artikel Hoe moet ik slapen met rugklachten? voor meer tips.
Dit artikel wil je helpen om de beste matras tegen rugpijn te vinden.
Wat is de beste matras tegen rugpijn?
Een gezonde wervelkolom heeft drie hoofdfuncties:
- Het beschermt het ruggenmerg, het communicatiesysteem van het lichaam, de zenuwwortels en de inwendige organen van het lichaam
- Het biedt structurele ondersteuning voor een rechtopstaande houding;
- Het vergemakkelijkt flexibele bewegingen.
De wervelkolom heeft ’s nachts de juiste ondersteuning nodig. Een goed gekozen matras kan helpen bij het onderhouden van een juiste houding. Dit is trouwens overdag ook zo, het artikel Werkhouding bij lage rugpijn gaat hierover.
Uit onze ervaring weten we dat “dé beste matras tegen rugpijn” niet bestaat. Wat de beste matras is, is strikt persoonlijk en is afhankelijk van wat je het meest comfortabel vindt. Daarnaast weten we ook dat een aantal omgevingsfactoren ook van belangrijk zijn: geluid, licht en temperatuur.
Bij rugklachten zijn flexibiliteit (soepelheid) en veerkrachtigheid (stevigheid) van belang. Dit wil niet zomaar zeggen een harde of zachte matras. De temperatuursregulatie en het vochtafdrijvende vermogen zijn ook belangrijk. We gaan dus op zoek naar een matras die wat van alles heeft, maar vooral die net dat extra beetje op jouw lijf is geschreven. Belangrijk om te weten wat je verwacht van een matras, vooraleer je beslist. Vergeet ook je hoofdkussen en dekbed niet eens onder de loep te nemen. Bekijk of jou partner wel dezelfde noden heeft als jij?
Beste matras kiezen? Let op volgende vier zaken
Er zijn vier belangrijke factoren om te overwegen bij het kopen van een matras:
Factor 1: uitlijning van de wervelkolom
Het behoud van de natuurlijke ronding van de rug bevordert een goede nachtrust. Dit betekent dat de rug niet overdreven gebogen moet zijn, maar ook niet vlak. Een deel hiervan kan worden bereikt met een geschikte slaaphouding.
De beste matras hangt ook af van de manier waarop je liefst slaapt:
- Voor rugslapers zal het plaatsen van een klein kussen onder de knieën de druk op de wervelkolom verminderen.
- Slapen op de buik wordt niet aanbevolen voor mensen met rugklachten, omdat het de kromming van de wervelkolom niet behoudt. Wil je toch op de buik slapen? Gebruik dan een plat hoofdkussen of helemaal geen hoofdkussen en leg een klein plat kussen onder de buik, heupen, of bekken. Slapen met een zwangerschapskussen is ook een aanrader.
- Voor zijdelingse slapers (“dwarsliggers”) helpt het als je een kussen tussen de knieën plaatst. Volgens Amerikaanse experts is deze positie de gezondste voor lage rugpijn. Het adviseert slapen met gebogen knieën en een kussen onder het hoofd en de nek en een kussen tussen de knieën.
- Matig tot stevige matrassen gaan de natuurlijke kromming van de wervelkolom bevorderen. Voor rugslapers varieert dit van binnenveringsmatrassen (niet de beste keuze voor rugslapers die de neiging hebben om naar hun zijkanten te rollen) tot bedden van traagschuim. Alle types zijn dus mogelijk.
- Middelzware tot stevige matrassen kunnen goed werken voor diegenen die op hun buik slapen of voor grotere mensen (100kg gewicht) die meer weerstand nodig hebben om hun gewicht op te houden. Maar een zeker flexibiliteit/zachtheid heb je toch nodig thv van schouders en heupen om zijdelingse drukken te kunnen opvangen. Teveel zachtheid/flexibiliteit gaat weer te weinig ondersteunig geven aan de drukpunten en je lichaam in de matras laten doorhangen.
Factor 2: comfort
Kies voor een comfortabele matras. Deze kan zacht, medium hard of hard zijn.
De meeste artsen en slaapspecialisten adviseren matrassen die medium hard zijn. Maar laat je hierdoor niet afleiden. Als je nu een zachtere matras hebt en deze biedt je de ondersteuning die je zoekt, dan heeft het weinig zin om direct over te schakelen naar een stevige matras.
Kleinere mensen (onder de 70 kg) vinden vaak zachtere matrassen voldoende om hun lichaam passend te ondersteunen.
Zowel bij de veren- als bij de schuimmatrassen kan je hierin variëren.
Comfort gaat ook om temperatuursregulatie. Ben je een zweter of niet? Zweters gaan vaak beter zijn met een binnenveringmatras (pocket- of Bonellvering) of polyethermatras (schuim)
Factor 3: Drukpuntverlichting
De gebieden van het lichaam die bijzonder gevoelig zijn voor druk staan bekend als drukpunten. Ze zijn vaak voelbaar in benige gebieden. Mensen die lijden aan fibromyalgie zijn bijzonder vatbaar voor het ontwikkelen van deze “tender points”. Lees ons artikel hierover: Zes tips voor leven met fibromyalgie.
Elke matras die het gewicht van de slaper gelijkmatig verdeelt zal de drukpunten ontlasten.
Hier gaan verenmatrassen goed werk verrichten, maar ook de traagschuimmatrassen zijn hiervoor uiterst geschikt.
Factor 4: Temperatuur
Heeft de comfortlaag van de matras een verkoelend effect? Of houdt het je lichaamswarmte vast en laat het je bezweet en ongemakkelijk voelen?
Traagschuim had, vooral in zijn vroegste vorm, het probleem van slechte temperatuursregulering en was vooral slecht voor de slapers die vatbaar zijn voor opvliegers of nachtelijk zweten of die in warmere klimaten leefden. De matrastechnologie is ondertussen genoeg geavanceerd genoeg om dit probleem aan te pakken door middel van technieken zoals lichaamstemperatuur absorberende materialen en door het gebruik van verkoelende gels, koper of andere materialen in de toplaag. Ga dan toch voor een polyether schuimmatras. Alle verenmatrassen (Bonnell- en pocketveren) geven de besten ventilatie en vochtregulatie.
Beste matras tegen rugpijn: de verschillende types
Hoe verhouden de verschillende matrastypen zich met rugpijn?
- Binnenveringsmatrassen
Bonnellveringsmatras
Hier zitten er metalen veren in de matras, maar niet in aparte zakjes. De veren hangen met een draad vast aan elkaar. Er is nog een toplaag voorzien voor een betere drukverdeling van het lichaam. De bonellvering is zandlopervormig en zal bij stijgende belasting de weerstand van de veer verhogen. Afhankelijk van het gebruikte materiaal zal een andere type veer gebruikt worden. soft, medium of firm.
Voordelen:
- een optimale ventilatie en vochteregulatie.
- lange levensduur
- drukverdeling
Pocketveringmatras
Hier gaan de veren apart verpakt zitten in een zakje of pocket. Er bestaan 5 en 7-zone pocketveringsmatrassen. Elke zone gaat zich op een bepaalde rugregio toeleggen en meer of minder ondersteuning geven. Je krijgt dus een verschil in ondersteuning voor de verschillende
rugzones. Deze matras heeft de hoogste puntelasticiteit en maakt de matras zeer flexibel. Zeer goede combinatie met verstelbare lattenbodems.
Voordelen:
- Betere ondersteuning
- Goed voor zwaardere mensen en maagslapers
- flexibel
- goede combinatie met verstelbare lattenbodems
Nadelen:
- Bewegingsoverdracht (je beweegt mee als je partner beweegt)
Luchtgeveerde matras
Hier zal geen veer, maar verpakte lucht de ondersteuning verzorgen. De luchtzakjes zijn omsloten door latex of koudschuim. Deze matras is geschikt voor alle lattenbodems. Ze is flexibel en past zich goed aan je lichaam.
Voordelen:
- flexibel
- licht
- goede ondersteuning
- alle types lattenbodem
- Schuimmatrassen
Traagschuimmatrassen (NASA, vormschuim, slow memory of slow motion)
Vaak is het alleen de bovenste laag die bestaat uit traagschuim. Denk dus niet dat je een volledig traagschuim matras koopt, deze zou anders te zacht worden. De matras vormt zicht door de lichaamswarmte. Goed voor mensen met pijnlijke spieren en gewrichten. Geeft een mooie persoonlijke ondersteuning.
Voordelen:
- Gelijkmatige verdeling van het lichaamsgewicht en gaat persoonlijk drukpunten verlichten
- Bewegingsisolatie
- pijnlijke gewrichten
Nadelen:
- Weinig ondersteuning wanneer je op de buik slaapt
- Te veel stevigheid kan drukpunten verergeren
Latexmatrassen
Hier zal het ondersteunende deel uit rubber bestaan. Rubber is zeer elastisch en veerkrachtig. Er bestaan verschillende types: natuurlijke latex en synthetische latex. De natuurlijke rubber zal een iets grotere veerkracht hebben.
Voordelen:
- Heeft de neiging steviger te zijn dan schuim
- Warmt niet zo snel op als andere materialen
- Hoogpuntelasticiteit betekent meer comfort en drukpuntverlichting
Nadelen:
- warm aanvoelen, rubber ademt niet
- Sommige slapers zijn allergisch voor latex
- Bewegingsoverdracht is soms een probleem
- Sommige latex geeft een geur af die vergelijkbaar is met die van een nat pleister
- kortere levensduur (7 jaar ipv 10 jaar)
Koudschuim matras (HR-schuim)
De matras bestaat polyurethaan. Deze matras is bij zwaardere mensen beter dan een polyether matras. Het ondersteunt het lichaam veel beter door de open celstructuur die een polyether matras niet heeft.
voordelen:
- een schuimmatras voor zwaardere mensen
Polyether matras (vooral kindermatrassen)
Hier zal de kern uit polyethaanschuim bestaan. Er bestaat een soepele een veerkrachtige structuur die bestaat uit kleine cellen. Het materiaal keert steeds terug naar zijn oorspronkelijke vorm. De vochtregulatie is goed, maar toch iets minder ventilatie.
3.Hybride matrassen
Kunnen het beste van alle werelden bieden door pocketvering te combineren met een toplaag van schuim of latex, of zowel schuim als latex.
Voordelen:
- Levert de gemiddelde stevigheid die de voorkeur geniet door mensen met rugpijn
- Beter in het wiegen van het lichaam dan de pocketveringmatrassen
- Zorg voor meer drijfvermogen/veerkracht dan traagschuimmatrassen
Nadelen:
- Hybride matrassen bestaan uit verschillende lagen en zijn duurder
- Verkopers beweren soms valselijk dat duurdere matrassen beter zijn.
4. Luchtbedden
Die bestaan uit regelbare met lucht gevulde kamers in plaats van veren en zijn bedekt met schuim.
Voordelen:
- De druk kan door de matras worden aangepast
- Partners voor het delen van bed kunnen het soort stevigheid hebben dat ze allemaal willen.
Nadelen:
- In goedkopere luchtbedden, met minder luchtkamers, kan een grote “luchtbel” opduiken wanneer iemand aan de andere kant van het bed gaat zitten of liggen
- Kan duur zijn
Waar houd je best nog rekening mee?
Zodra u een matrastype hebt gekozen, zijn er nog enkele dingen die u moet overwegen.
Kussens voor rugpijn
Je kent het gezegde, “eentje is geentje”? Zowel je matras als je kussen(s) spelen een rol bij het verminderen van rugpijn.
U kiest best een kussen ifv van hoe je slaapt. Je slaaphouding bepaald waar je extra druk geeft op je wervelzuil. Zorg ervoor dat je nek mooi uitgelijnd is.
Rugslapers leggen best een kussen onder de knieën en hoofdkussen dat je nek mooi in positie houdt. Ben je een snurker kan je proberen met je bovenlichaam wat hoger te leggen.
Dwarsliggers kunnen best een kussen tussen de knieën leggen. Kies een kussen dat afstand tussen je schouder en oren overbrugt en ondersteund.
Buikliggers leggen best een kussen onder de heup/onderbuik. Een zwangersschapskussen is hiervoor zeer goed. Neem geen dik kussen, zo plat mogelijk of zelfs geen. Vermijd het maken van extra knikken in je wervelzuil.
Hierover later meer.
Vernieuw op tijd je oude matras
Naast het matrastype is een andere factor waarop rugpatiënten moeten letten, de frequentie van het vervangen van de matras. Let op tekens van ouderdom zoals verzakking en hoe lang het duurt voordat de matras herstelt nadat je er een tijd op geslapen hebt. Normaal raden we aan om je matras om de tien jaar te vervangen. Patiënten met chronische rugpijn raden we aan hun matras vaker te vervangen. Een goede ondersteunende matras tegen rugpijn kan het verschil maken.
Verstelbare bedden
Als liggend in een ligstoel rustiger aanvoelt dan recht op je rug liggen, kun je een verstelbaar bed overwegen.
Dankzij een verstelbaar ben kan je je bed instellen op een helling van 30 tot 45 graden. Hierdoor zijn ze geschikt voor rugliggers die herstellen van een rugoperatie of leven met degeneratieve spondylolisthesis, artrose of spinale stenose. Deze bedden kunnen worden aangepast met de afstandsbediening, hebben vaak ingebouwde timers of massages en bestaan in verschillende maten.
Ze kunnen echter duur zijn en veel paren vinden het ontwerp van deze verstelbare bedden minder geslaagd.
Prijs van de matras
Matrassen verschillen sterk in prijs. Afhankelijk van het type matras, de kwaliteit, waar je het hebt gekocht en of je aanpassingen hebt aangebracht, kun je verwachten dat je ergens tussen een paar honderd tot enkele duizenden euro betaalt. Zo ben je zeker dat je niet alleen de beste matras tegen rugpijn koopt, maar ook tegen een aanvaardbare prijs.
We raden aan om niet meer dan 800 euro uit te geven voor een matras die je elke dag zult gebruiken.
Andullatiematrassen
Als we het hebben over dure matrassen, dan hebben we het ook over andullatiematrassen. In sommige gevallen kan dit type matras (kostprijs vanaf 2000 euro!) je helpen met je rugpijn. Lees het artikel De zin en onzin van andullatie voor ons advies.
Retourbeleid van de matrassen en eventuele proefperiode
We gaven je net een overzicht van de verschillende types matrassen. Maar iedereen heeft zou zijn eigen voorkeur. De perfecte matras bestaat niet. De perfecte matras tegen rugpijn dus ook niet. Ga voor een balans tussen flexibel en stevig met een goede vochtregulatie.
Erken dat de vijf minuten die u in de winkel doorbrengt, niet echt een goede indicatie is voor hoe de matras zich enkele uren per nacht zal voelen om op te slapen.
Gelukkig kunnen een goed terugkeerbeleid en een lange proefperiode dit goedmaken. Zoek een proefperiode van ten minste 30 dagen. Online matrasverkopers bieden vaak tot 100 dagen, bij Ikea kan je je matras 90 dagen later nog terugbrengen. Zorg ook je de kleine lettertjes begrijpt.
Het duurt meestal 30 dagen voordat je lichaam zich volledig aanpast aan de matras, dus gebruik de volledige duur van de proefperiode. Zo vind je zeker de beste matras tegen rugpijn.